Pod Toruniem odkryto rondele – najstarsze monumentalne budowle świata
Pierwsi rolnicy stworzyli na ziemi chełmińskiej tajemnicze wielkie okręgi, jeszcze przed Stonehenge, czy egipskimi piramidami.
Rondele to pierwsze monumentalne budowle, stworzone przez ludzi około 7 tysięcy lat temu. Składają się z kilku okręgów o wspólnym środku, najczęściej są to trzy lub cztery kręgi, czasem pięć. Koła te to po prostu rowy, niekiedy z nasypami albo palisadą.
Budowle te są dosyć dużych rozmiarów, zewnętrzne kręgi mają średnicę ponad 100 metrów. Rondele odkryte ziemi chełmińskiej mierzą ponad 90 metrów. Głębokość rowów, wynosi od dwóch do nawet pięciu metrów. Cechą charakterystyczną tych dołów jest to, że mają kształt litery „V”.
Pierwszy odkryty obiekt znajduje się w Łysomicach, w centrum wsi, kilkaset metrów od granicy strefy ekonomicznej. Drugi 5 kilometrów dalej w miejscowości Tylice, na środku pola. Zaobserwowane zostały w zeszłym roku, w trakcie przeglądania zdjęć lotniczych i satelitarnych udostępnionych przez Google Maps.
Rondele były dobrze widoczne przez panującą w tym roku suszę. Uściślając, tam, gdzie znajdują się obiekty archeologiczne, ziemia jest żyźniejsza i widać wyraźne różnice w wegetacji roślin, zwłaszcza podczas suszy.
Niestety rondele widoczne są tylko na zdjęciach lotniczych lub satelitarnych. Kiedy staniemy w ich bezpośredniej okolicy, nie zobaczymy zbyt wiele na powierzchni pól, na których się znajdują. Dzieje się tak z powodu ich przewidywanego wieku. Rondele w rejonie Łysomic powstawały dużo wcześniej niż Stonehenge, grobowce kujawskie i piramidy egipskie. To obiekty z wczesnego neolitu, zbudowano je ok. 7 tysięcy lat temu. Jeśli chodzi o monumentalne formy, są to najstarsze budowle na świecie. Wcześniej człowiek, oczywiście z tego, co w tym momencie wiemy, nie budował takich dużych obiektów.
Po co budowano rondele?
Nie wiadomo do końca, jaki był cel tych budowli. Przypuszcza się, że raczej nie były to obiekty o charakterze mieszkalnym. Z badań nad innym rondelami wiadomo, że nie znaleziono tam domów. Mogły one pełnić funkcję związaną z kultem religijnym. Mogły to być również obserwatoria astronomiczne – taką funkcję mógł pełnić obiekt w Tylicach, na zdjęciach można zaobserwować tam dwa wejścia, które mogą mieć związek z obserwacją słońca. Rondele mogły pełnić także funkcje integracyjne dla tej społeczności – na wspólne działania składały się: budowa tych obiektów, dbanie o nie i być może cykliczne spotkania w tych miejscach.
Dzięki odkryciu można przypuszczać, że obszar ziemi chełmińskiej wcale nie był peryferiami neolitycznego świata, lecz stanowił ważny punkt na mapie ówczesnej Europy, w dobie rewolucji związanej z pojawieniem się rolnictwa.
